దేవాలయాలలో పవిత్రోత్సవాలు

 పవిత్రోత్సవం అనేది పవిత్ర (పవిత్ర), ఉత్సవ (పండుగ) అనే రెండు పదాల కలయిక నుండి ఉద్భవించింది. ఈ ఉత్సవం పశ్చాత్తాపకరమైనది, ప్రాయశ్చిత్తకరమైనది. దీని ప్రధాన లక్ష్యం ఏడాది పొడవునా వివిధ ఆచారాల నిర్వహణలో లోపాలు, అంటూ ముట్టు లు పాటించక దేవాలయాలకు వచ్చిన  కారణంగా సంభవించే చెడును వదిలించుకోవడం. ఈ పండుగను దోష నివారణ (తప్పు దిద్దుబాటు), సర్వ యజ్ఞ ఫలప్రద (ఏడాది పొడవునా వ్రతాల పవిత్రతను సమానం చేసే ఒక ఆచారం), సర్వ దోషోపమానం (అన్ని దోషాలను తొలగించడం), సర్వ తుష్టికార, సర్వకామప్రద, సర్వలోకసంతిద అని కూడా పిలుస్తారు.

పవిత్ర గ్రంథాల ప్రస్తావన

పవిత్రం చెడు నుండి రక్షిస్తుందని జయఖ్య సంహిత వివరిస్తుంది. విష్ణువు ఆరాధన సమయంలో ఆచారాలలో అంతర్భాగంగా పవిత్ర ఆరోపణ (దేవతను పవిత్ర దారంతో అలంకరించడం - పవిత్రమైన దారపు దండలు)ను పురాణాలు సూచిస్తున్నాయి. అగ్ని పురాణం ప్రకారం, ఆషాఢ మాసం ప్రారంభంలో లేదా కృత్తిక చివరిలో చాంద్రమాన పక్షం మొదటి రోజును పవిత్రోత్సవాలు నిర్వహించడానికి ఎంచుకోవాలి. గరుడ పురాణం ప్రకారం ఈ వ్రతం చీకటి లేదా ప్రకాశవంతమైన పక్షంలో 12వ రోజున చేయాలి.

పండుగకు ముందు రోజు `అంకురార్పణం' లేదా తొమ్మిది రకాల పవిత్ర విత్తనాలను మట్టి పాత్రలలో విత్తడం జరుగుతుంది. ఈ ఆచారం ఆలయంలో పండుగ ప్రారంభాన్ని సూచిస్తుంది. దీని తరువాత మృత్సంగ్రహణ అనే కర్మలో వేదాలను పారాయణం చేస్తారు. అంకురార్పణ, మృత్సంగ్రహణ ఆచారాలు బ్రహ్మోత్సవాలలో నిర్వహించే వాటికి సమానంగా ఉంటాయి. మృత్సంగ్రహణ కర్మ తర్వాత వేద పారాయణం ప్రారంభమవుతుంది. ఈ వేద పారాయణం మూడవ రోజున ముగుస్తుంది. వేదాలను జపించడం ద్వారా, ప్రధాన కుంభంలో (పవిత్ర పాత్రలో మొదటిది) విష్ణువు కోసం ఆవాహనం (ప్రార్థన) జరుగుతుంది. ఈ ప్రధాన కుంభాన్ని చుట్టుముట్టి 16 ఇతర కుంభాలు ఉన్నాయి. పఠించబడే వివిధ మంత్రాలు గొప్ప మతపరమైన, ఆధ్యాత్మిక శక్తిని కలిగి ఉన్న స్వర ప్రకంపనలను ప్రేరేపిస్తాయని నమ్ముతారు. ప్రధాన కుంభాన్ని ముగింపు రోజున ప్రధాన దేవత వద్దకు తీసుకువెళతారు. పెరిగిన ఆధ్యాత్మిక శక్తి మూల విగ్రహానికి (కుంభ ఆవాహనం) ప్రసారం అవుతుందని నమ్ముతారు. మూడు రోజులలో జరిగే ఆచారాలలో ప్రధాన దేవతకు తిరుమంజనం, హోమం (బలి అర్పణ) అలాగే వెంకటేశ్వరుని ప్రధాన విగ్రహాలు ఉంటాయి.

పవిత్రాలు, ప్రత్యేక దారంతో తయారు చేసిన దండలను ఊరేగింపుగా తీసుకెళ్లి, రెండవ రోజు న  స్వామి, అతని భార్యలను అలంకరించడానికి ఉపయోగిస్తారు. రెండవ రోజు సాయంత్రం, విగ్రహాలను నాలుగు మాడ వీధుల చుట్టూ ఊరేగింపుగా తీసుకువెళతారు.

తిరుమలలో పవిత్రోత్సవం మూలం క్రీ.శ. 1463 నాటిది. తిరుమల ఆలయంలోని మొదటి ప్రకారలోని వాగపడి వరండా ఉత్తర గోడపై లభించిన రాతి శాసనం చాలా వివరణాత్మకమైన వివరాలను అందిస్తుంది. సాళువ నరసింహుని కాలంలో సాళువ మల్లయ్య దేవరాజు ఈ పండుగను ప్రారంభించాడు.  పవిత్ర తిరునాల్ వేడుకలకు సంబంధించి ఖర్చు చేయాల్సిన వస్తువులను కూడా ఈ శాసనం సూచిస్తుంది.